Tijdstructurering is een concept uit de transactionele analyse, een theorie over menselijke interacties en persoonlijkheid ontwikkeld door Eric Berne. Het idee achter tijdstructurering is het begrijpen van hoe individuen hun tijd vullen en met anderen omgaan om hun eigenwaarde en identiteit te bevestigen. Of zoals Eric Berne het noemde: ‘uitwisselen van strooks’. Waarbij een “strook” wordt gedefineerd als ‘eenheid van erkenning’; zowel positief als negatief).
Als leider en begeleider kun je het concept van tijdstructurering gebruiken voor het effectief analyseren van gedragspatronen en faciliteren van verbinding, groei en verandering.
Berne beschreef zes verschillende manieren waarop mensen hun tijd kunnen structureren:
- Terugtrekking (Withdrawal): Dit is de tijd waarin een persoon zich terugtrekt van interactie met anderen en zichzelf isoleert. Het kan zowel een positieve vorm van zelfreflectie en herstel zijn, als een negatieve vorm van vermijding of depressie. Als we ons terug trekken is er geen risico op beschadiging. De enige vorm van erkenning die we ontvangen komt van onszelf en is dus heel voorspelbaar (veilig()
- Rituelen (Rituals): Dit zijn voorspelbare en routinematige interacties die mensen met elkaar hebben. Ze geven structuur aan de dag en kunnen zo simpel zijn als een dagelijkse begroeting of zo gecompliceerd als formele ceremoniële evenementen. Vanwege het voorspelbare karakter is het risico gering.
- Tijdverspilling (Pastimes): Dit zijn informele, oppervlakkige sociale interacties, vaak zonder een duidelijk doel of diepgaand gesprek. Denk aan small talk tijdens een koffiepauze. Over het weer, actualiteiten en over anderen. We praten ergens over zonder dat er een directe actie aan gekoppeld is. Denk ook aan het roddelen over een collega bij de koffie-automaat.
- Activiteiten (Activities): Dit verwijst naar het uitvoeren van taken, werk of hobby’s. Activiteiten kunnen zowel individueel als in groepen worden gedaan en bieden vaak een gevoel van prestatie of productiviteit.
- Psychologische spellen (Games): In de context van de transactionele analyse zijn “spellen” destructieve interactiepatronen waarbij mensen onbewuste scripts volgen. Deze scripts kunnen leiden tot voorspelbare negatieve uitkomsten en worden vaak gespeeld om psychologische payoffs te verkrijgen, zoals het zoeken naar aandacht, het vermijden van verantwoordelijkheid of het bevestigen van overtuigingen over zichzelf of anderen. Ware emoties en gevoelens worden niet ‘boven tafel’ geuit. Daarom zijn ze in termen van communicatie vaak destructief. Het begrijpen van “spel” geeft inzicht wat er zich in de onderstroom afspeelt. En in mogelijke oplossingsrichtingen (intimiteit).
- Intimiteit (Intimacy): Dit is een vorm van authentieke, eerlijke interactie waarbij individuen hun ware gevoelens en gedachten delen zonder de verdedigingsmechanismen die aanwezig zijn in psychologische spellen.
Berne geloofde dat mensen van nature sociale wezens zijn en dat ze verschillende vormen van tijdstructurering gebruiken om hun behoeften aan stimulatie, erkenning en structuur te vervullen.
Het herkennen en begrijpen van deze patronen kan helpen bij het ontwikkelen van gezondere manieren van interactie en het vermijden van de valkuilen van destructieve psychologische spellen.
Hoe besteed jij de tijd gedurende een dag of week? Sta eens stil bij de verschillende vormen van tijdstructurering en zet de resultaten om in een taartdiagram.
Reflecteer de komende tijd ook eens op momenten van contact; wat gebeurde er in de meeting of tijdens het één op één gesprek?
Trijdstructurering is een van de onderwerpen die we in de tweedaagse training Transactionele Analyse verder uitdiepen.
